ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ ΣΤΟ 4Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Σημειώσεις στο 4. Ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος.

1914-1918

Η Ελλάδα συμμετέχει κάτω από δύσκολες και περίπλοκες συνθήκες :

·         ο Διχασμός = η σύγκρουση του παλατιού με το Βενιζέλο

·         1915 : άσκοπη και δαπανηρή επιστράτευση

·         δημιουργία κυβέρνησης Εθνικής  Άμυνας στη Θεσσαλονίκη -> διάσπαση Ελλάδας σε δυο κράτη

·         συμμαχικός αποκλεισμός

·         συγκρούσεις

=>  οικονομικό και κοινωνικό κόστος

      υπονόμευσαν κεκτημένα προηγούμενης περιόδου

1917 : ενοποίηση χώρας υπό το Βενιζέλο, με επέμβαση συμμάχων

αδυναμία να αναλάβει η Ελλάδα το κόστος συμμετοχής στον πόλεμο -> ιδιόμορφος δανεισμός :

Γαλλία 300.000.000 γαλλικά φράγκα

Αγγλία 12.000.000 λίρες Αγγλίας

ΗΠΑ 50.000.000 δολάρια ΗΠΑ

δανεισμός θεωρητικός : τα ποσά δεν εκταμιεύτηκαν δε δόθηκαν στην Ελλάδα

δάνειο = κάλυμμα για έκδοση πρόσθετου χαρτονομίσματος-> η κυβέρνηση Βενιζέλου θα χρηματοδοτούσε την πολεμική της προσπάθεια, ένα είδος αποθέματος σε χρυσό και συνάλλαγμα που δε βρισκόταν υπό τον έλεγχο της χώρας.

Η Ελλάδα χρηματοδότησε τη συμμετοχή της στο μακεδονικό μέτωπο, την εκστρατεία στην Ουκρανία και την Κριμαία, την πρώτη φάση της στρατιωτικής εμπλοκής στη Μικρά Ασία.

1920 Νοέμβριος : εκλογές ->

η φιλοσυμμαχική κυβέρνηση Βενιζέλου χάνει->

τα φιλοβασιλικά κόμματα στην εξουσία -> επαναφέρουν το βασιλιά Κωνσταντίνο, ανεπιθύμητο στους συμμάχους

συνέπειες :

·         οι σύμμαχοι αποσύρουν την κάλυψη του χαρτονομίσματος -> νομισματική κυκλοφορία χωρίς αντίκρυσμα

·         1918 και μετά : ο κρατικός προϋπολογισμός έκλεινε με παθητικό

·         η παρουσία στη Μικρά Ασία εξελίχτηκε σε σκληρό και δαπανηρό πόλεμο

·         1922 Μάρτιος : δημοσιονομικά δεδομένα -> αδιέξοδο ->

η Κυβέρνηση-> πρωτότυπο εσωτερικό αναγκαστικό δάνειο-> διχοτόμηση του χαρτονομίσματος : το αριστερό τμήμα εξακολουθεί να κυκλοφορεί στο 50% της αναγραφόμενης αξίας, το δεξιό ανταλλάχτηκε με ομολογίες του Δημοσίου.->

επιτυχία : το κράτος απέκτησε 1.200.000.000 δραχμές

το πείραμα επαναλήφθηκε το 1926

όροι :

Εθνικός Διχασμός : η σύγκρουση του παλατιού με το Βενιζέλο

σσ. 94-95

διχοτόμηση της δραχμής : «Το Νοέμβριο του 1920...συνέπειές της.»

χρονολογίες :

1915 : Διχασμός, άσκοπη και δαπανηρή επιστράτευση

1917 : ενοποίηση της χώρας υπό το Βενιζέλο με επέμβαση των συμμάχων

1920 Νοέμβριος : ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές, αναλαμβάνουν τα φιλοβασιλικά κόμματα

από το 1918 : ο κρατικός προϋπολογισμός κλείνει με παθητικό

1922 Μάρτιος : τα δημοσιονομικά δεδομένα σε πλήρες αδιέξοδο, διχοτόμηση χαρτονομίσματος, το κράτος απέκτησε 1.200.000.000 δραχμές

1926 : επανάληψη πειράματος

Ερωτήσεις

1.      Κάτω από ποιες συνθήκες σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο η Ελλάδα αποφασίζει τη συμμετοχή της στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο;

2.       Τι γνωρίζετε για το Διχασμό της περιόδου 1915-1917 και ποιος ήταν ο ρόλος των συμμάχων σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

3.      Πώς καλύφθηκαν οι τρέχουσες δημοσιονομικές ανάγκες της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και πώς επηρεάστηκε η διαχείρισή τους από τα αποτελέσματα των εκλογών του 1920;

4.      Ποια πολιτικά και οικονομικά γεγονότα οδηγούν στην κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας κατά το 1922;

5.      Ποιες ήταν οι οικονομικές επιπτώσεις από την εκλογική ήττα του Ελευθερίου Βενιζέλου το Νοέμβριο του 1920;

6.      Πώς αντιμετωπίστηκε η οικονομική κρίση του 1922;

Ερωτήσεις τύπου Σωστό-Λάθος.

1.      Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο έγινε κάτω από δύσκολες και περίπλοκες συνθήκες.

2.      Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο αποκλείστηκε λόγω του εθνικού διχασμού.

3.      Τα ποσά τα οποία εγκρίθηκαν ως δάνειο για την Ελλάδα ήταν : 12.000.000 λίρες Αγγλίας, 300.000 γαλλικά φράγκα και 60.000 δολάρια ΗΠΑ.

4.      Τα μεγάλα δάνεια που ενέκριναν η Γαλλία, η Αγγλία και οι ΗΠΑ το 1917 εκταμιεύτηκαν από την Ελλάδα.

5.      Οι Σύμμαχοι σε αντίποινα για την επάνοδο του βασιλιά Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο απέσυραν την κάλυψη του νομίσματος και, έτσι, ένα σημαντικό τμήμα της νομισματικής κυκλοφορίας βρέθηκε χωρίς αντίκρυσμα.

6.      Με τη διχοτόμηση της δραχμής το 1922, το ελληνικό κράτος εξοικονόμησε 1.200.000.000 δραχμές.

7.      Η διχοτόμηση της δραχμής το Μάρτιο του 1922 οδήγησε τα δημοσιονομικά της χώρας σε πλήρες αδιέξοδο.