4. η εθνοσυνέλευση 1862-1864/ σχεδιάγραμμα

 4.                  Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864.

εκλογές για Εθνοσυνέλευση : Νοέμβριος 1862

•                     πλειονότητα αντιπροσώπων που εκλέχτηκαν : από τοπικά ψηφοδέλτια, χωρίς κομματικές παρεμβάσεις => τα «ξενικά» κόμματα είχαν χρεοκοπήσει

•                     μέσα στην Εθνοσυνέλευση συγκροτήθηκαν δυο μεγάλες παρατάξεις : οι πεδινοί και

οι ορεινοί

•                     οι πεδινοί

ηγέτης : Δημήτριος Βούλγαρης -> υπονόμευε τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς

παρεμβάσεις στο στρατό -> δημιουργία σώματος  «πραιτωριανών» -> παραμονή στην εξουσία

εμπόδιο στις επιδιώξεις του : πολιτικές ομάδες και θεσμοί

οπαδοί :

-> εκείνοι που είχαν διοριστεί παράνομα στο στρατό ή στο δημόσιο ( φοβούνταν μη χάσουν τη θέση τους σε συνθήκες κοινοβουλευτικής νομιμότητας)

-> άνεργοι πτυχιούχοι

-> μικροκαλλιεργητές

•                     οι ορεινοί

ηγέτες : Γ.Γρίβας και Κ.Κανάρης

διάφορες ομάδες με κοινό στόχο την αντίσταση στην πολιτική των πεδινών

υποστηρικτές :

-> μικροκαλλιεργητές

-> κτηνοτρόφοι

-> έμποροι

-> πλοιοκτήτες

ο λαός συμμετείχε ενεργά στη συγκρότηση των παρατάξεων αυτών

δύο πολιτικοί σχηματισμοί με μικρότερη απήχηση :

•                     το Εθνικόν Κομιτάτον

ηγέτης : Επαμεινώνδας Δεληγιώργης

στόχοι :

-> ανάπτυξη κοινοβουλευτισμού

-> εκσυγχρονισμός της χώρας

-> οικονομική ανάπτυξη

-> μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και στο στρατό

-> πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία

•                     οι Εκλεκτικοί

ετερόκλητη παράταξη εξεχόντων πολιτικών, λογίων, αξιωματικών

-> μετριοπαθείς θέσεις

-> μεσολαβεί μεταξύ άλλων παρατάξεων

-> υποστηρίζει σταθερές κυβερνήσεις

•                     Εθνοσυνέλευση : δύο χρόνια συνθήκες κυβερνητικής αστάθειας και εμφυλίου πολέμου ->

ψήφιση συντάγματος

Σύνταγμα του 1864  :

πηγή 16

•                     πολίτευμα : βασιλευόμενη δημοκρατία (αντί για συνταγματική μοναρχία)

καθιερώθηκαν :

•                     η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας

•                     η άμεση, μυστική και καθολική (για τους άντρες) ψήφος με σφαιρίδια

•                     η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης

•                     η ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι ( άνοιγε δρόμο για ελεύθερη συγκρότηση κομμάτων)

Τα κόμματα θεωρήθηκαν απαραίτητα για την έκφραση της βούλησης της κοινής γνώμης.

Επιχείρημα : εναλλακτική λύση = συνωμοτικοί κύκλοι ή βιαιοπραγίες

η Εθνοσυνέλευση επέβαλε την αρχή να προέρχεται η κυβέρνηση από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία (έντονη αντίδραση βασιλιά Γεωργίου Α΄)

δεν ορίστηκε με σαφήνεια : ο βασιλιάς όφειλε να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε βουλευτή του κόμματος που είχε την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της Βουλής

ο Γεώργιος εκμεταλλεύτηκε ασάφεια -> διόριζε κυβερνήσεις αρεσκείας του μέχρι ψήφιση της αρχής της δεδηλωμένης το 1875

ιδέα του Χαρίλαου Τρικούπη -> η μόνη λύση στο πρόβλημα της πολιτικής αστάθειας = η συγκρότηση δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας σύμφωνα με το πρότυπο της Αγγλίας

Αρχή της δεδηλωμένης :

ο βασιλιάς έπρεπε να αναθέτει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μόνο σε πολιτικό ο οποίος είχε σαφώς τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών.

-> μικρά κόμματα ωθούνται σε συνενώσεις με μεγάλα -> σταθερότερες κυβερνήσεις πλειοψηφίας

πίεση αντιπολίτευσης και επαναστατικού αναβρασμού λαού -> ο βασιλιάς υιοθέτησε άποψη Τρικούπη

τομή στην πολιτική ιστορία της χώρας -> μεταβολή του πολιτικού τοπίου

πηγή 17

Όροι :

Πεδινοί
Ορεινοί
Εθνικόν Κοµιτάτον
Εκλεκτικοί
Σύνταγµα 1864
Σφαιρίδιο
Αρχή της δεδηλωµένης

Χρονολογίες μαθήματος :

Νοέμβριος 1862 : εκλογές που σημαίνουν την παρακμή των ξενικών κομμάτων. Πεδινοί, ορεινοί.
1875 : αρχή δεδηλωμένης

Πηγές :

1.                  Πηγή 15 : Λαμβάνοντας υπόψη το παράθεμα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην Εθνοσυνέλευση του 1862-1864.

2.                  Πηγή 16 : Αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε μέσα από τις βασικές του διατάξεις το Σύνταγμα του 1864.

3.                  Πηγή 17 : Λαμβάνοντας υπόψη το παράθεμα από το βασιλικό λόγο και σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε την ψήφιση της «αρχής της δεδηλωμένης» και τη μεταβολή που επέφερε στο πολιτικό τοπίο.