Ρατσισμός/σχεδιαγράμματα

Ρατσισμός: Σχεδιάγραμμα

Ρατσισμός

Απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.

Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Άσκηση

Το δικαίωμα στην ισότητα είναι θεσμικά κατοχυρωμένο.

Στην πράξη όμως;

Γράψε μια παράγραφο στην οποία θα αναφέρεσαι σ’ αυτή την αντίφαση. Ποια μέθοδο ανάπτυξης παραγράφου θα χρησιμοποιήσεις;

ΟΡΙΣΜΟΣ

«Ρατσισμός» είναι το σύνολο των πεποιθήσεων, ιδεολογιών και διαδικασιών που εδραιώνουν έμμεσες ή άμεσες διακρίσεις ή απόρριψη εναντίον άλλων ατόμων, διαφορετικής φυλής, θρησκεύματος, κουλτούρας ή ιδεολογίας

•          Διαφορές στο φύλο, τη φυλή ,την εθνική καταγωγή, την ηλικία, τη φυσική δύναμη και ικανότητα, την οικονομική τάξη, τις σεξουαλικές προτιμήσεις και πολλές άλλες.

•          Αυτές οι διαφορές  χρησιμοποιούνται για να στηρίξουν προϋπάρχουσες  κοινωνικές διακρίσεις  και να χωρίσουν τους ανθρώπους με κριτήριο τη δύναμη

ΜΟΡΦΕΣ

Φυλετικός: προκατάληψη εναντίον Εβραίων, Τσιγγάνων, Εγχρώμων.

Εθνικός: διακρίσεις σε βάρος μεταναστών και μειονοτήτων καθώς και πολιτικών προσφύγων που προέρχονται κυρίως από την Αν. Ευρώπη και τις τριτοκοσμικές χώρες.

Κοινωνικός: μεροληπτική στάση που μπορεί να οδηγήσει σε διαχωρισμό, στιγματισμό, περιθωριοποίηση, κοινωνικό αποκλεισμό των ατόμων - ομάδων που υφίστανται τη ρατσιστική αντιμετώπιση. Κριτήρια κοινωνικού ρατσισμού αποτελούν: το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, η οικονομική κατάσταση, το επάγγελμα, η καταγωγή, οι θρησκευτικές - ιδεολογικές πεποιθήσεις, η εξωτερική εμφάνιση, οι αποκλίνουσες κοινωνικές κατηγορίες (ομοφυλόφυλοι, ιερόδουλες, χρήστες ναρκωτικών, πρώην κατάδικοι...) και η φυσική κατάσταση (άτομα με ειδικές ανάγκες, φορείς ανίατων ασθενειών).

Ασκήσεις: 1. Γράψε μια παράγραφο στην οποία θα αναφέρεσαι στις μορφές του ρατσισμού. Ποιον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου θα ακολουθήσεις;

2. Υπάρχει ρατσισμός στη χώρα μας; Γράψε μια παράγραφο στηρίζοντας την άποψή σου με παραδείγματα.

ΑΙΤΙΑ

1.       Ψυχολογικά: Η τάση για ανάδειξη και υπεροχή υπάρχει έμφυτη σε κάθε άνθρωπο. Όταν αυτή εξωτερικεύεται, οδηγεί στην υποτίμηση του άλλου, ανθρώπου ή λαού. Συμπλέγματα ανωτερότητας – κατωτερότητας : όσοι αισθάνονται ανώτεροι , επιβεβαιώνουν με τη ρατσιστική τους συμπεριφορά απέναντι σε αδύναμες μειονότητες , την «ανωτερότητά» τους. Όσοι πάλι αισθάνονται ανασφαλείς και μειονεκτικοί , εντασσόμενοι στην ομάδα των ρατσιστών νιώθουν ανακούφιση και ικανοποίηση , αφού πιστεύουν ότι κάτι προσφέρουν και ότι υπηρετούν μια ιδέα ή έναν αρχηγό.

2.       Οικονομικά : Πολλές φορές ο ρατσισμός και η περιθωριοποίηση κάποιων ομάδων διατηρεί τις τελευταίες σε υποβαθμισμένη θέση , χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα και έτσι εξυπηρετεί τα οικονομικά συμφέροντα των ισχυρών κοινωνικών ομάδων.

3.       κοινωνικά αίτια: ο τρόπος λειτουργίας της πολιτείας συχνά δημιουργεί προβλήματα αρμονικής συνύπαρξης. Τέτοια προβλήματα είναι η βία και η εγκληματικότητα, η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, η κοινωνική αδικία και ανισότητα, η πολυεθνική σύσταση της κοινωνίας.

Σήμερα, η συρροή προσφύγων στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης εξηγεί την έξαρση του προβλήματος: Σύνδεση της μετανάστευσης με τα υπάρχοντα κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, εγκληματικότητα)

έλλειψη παιδείας: Τα άτομα χωρίς παιδεία δεν έχουν καλλιεργημένη κριτική σκέψη ούτε διευρυμένα κριτήρια προσέγγισης και αποτίμησης προσώπων και φαινομένων. Έτσι ,  βλέπουν τα πράγματα μονόπλευρα και συχνά πέφτουν στην παγίδα της προκατάληψης που οδηγεί στο ρατσισμό.

Φανατισμός (εθνικιστικός – θρησκευτικός). Παρατηρείται έξαρση του φαινομένου σήμερα (νεοφασισμός – θρησκευτικός φονταμενταλισμός)

4.       Ψυχολογικά: Η τάση για ανάδειξη και υπεροχή υπάρχει έμφυτη σε κάθε άνθρωπο. Όταν αυτή εξωτερικεύεται, οδηγεί στην υποτίμηση του άλλου, ανθρώπου ή λαού. Συμπλέγματα ανωτερότητας – κατωτερότητας : όσοι αισθάνονται ανώτεροι , επιβεβαιώνουν με τη ρατσιστική τους συμπεριφορά απέναντι σε αδύναμες μειονότητες , την «ανωτερότητά» τους. Όσοι πάλι αισθάνονται ανασφαλείς και μειονεκτικοί , εντασσόμενοι στην ομάδα των ρατσιστών νιώθουν ανακούφιση και ικανοποίηση , αφού πιστεύουν ότι κάτι προσφέρουν και ότι υπηρετούν μια ιδέα ή έναν αρχηγό.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

1.       Οικονομικές: εκμετάλλευση των αδύναμων κοινωνικά ομάδων από τις δυνατές.

2.       Κοινωνικές:

3.              Κοινωνική ανισότητα:  αποκλεισμός κάποιων κοινωνικών ομάδων από αγαθά, όπως: πηγές πλούτου, εργασία,  κατοικία,  εκπαίδευση, φυσική ασφάλεια, προστασία από το νόμο και εκπροσώπηση στην κυβέρνηση Περιθωριοποίηση μεγάλων ομάδων του πληθυσμού. _  βία

      Αδυναμία συνεργασίας και αναστολή της προόδου

      περιθωριοποίηση των διαφορετικών

3. Ψυχολογικές: απαισιοδοξία, απογοήτευση , ανασφάλεια

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Η ευθύνη για την αντιμετώπιση αυτών των ρατσιστικών φαινομένων επιμερίζεται τόσο στην οργανωμένη πολιτεία όσο και στα άτομα μεμονωμένα.

α. Φορείς κοινωνικοποίησης:

οικογένεια: Καλλιέργεια σεβασμού προς το διαφορετικό.  Απαλλαγή από προκαταλήψεις και στερεότυπα και μετάδοση αξιών.

Παιδεία που καλλιεργεί την κριτική στάση απέναντι σε ρατσιστικές αντιλήψεις, ενισχύει τις ηθικοπνευματικές αντιστάσεις στην μισαλλοδοξία και το φανατισμό και ενθαρρύνει το σεβασμό και την ανοχή στην ετερότητα / διαφορετικότητα με τις ποικίλες μορφές της μέσω της διαπολιτισμικής αγωγής. Βασικοί φορείς της παιδείας αυτής είναι η εκπαίδευση, τα Μ.Μ.Ε., οι πνευματικοί άνθρωποι, οι πολιτιστικοί φορείς κ.α.

β. Ρόλος της πολιτείας

΄Εμπρακτη ευαισθητοποίηση σχετικά με την κατοχύρωση και περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής των ευπαθών κατηγοριών στο κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό αγαθό, δικαίωμα στην εργασία, ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση, μόρφωση, διατήρηση πολιτιστικής ιδιαιτερότητας σε αρμονική συνύπαρξη με την κυρίαρχη κουλτούρα.

Καταδίκη και στηλίτευση των κρουσμάτων του ρατσισμού που εκφράζεται έμπρακτα με εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών που εμμένουν σε ρατσιστικές αντιλήψεις.

γ. Ατομική ευθύνη:

Το άτομο οφείλει να απορρίπτει το ρατσισμό όχι μόνο θεωρητικά αλλά και έμπρακτα μέσα από τη στάση και συμπεριφορά του απέναντι στις ομάδες εκείνες που ευάλωτες στις οποιεσδήποτε ρατσιστικές αντιλήψεις.