Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2016

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

ΓΛΩΣΣΑ/ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΓΛΩΣΣΑ
 Ορισμός: ▪ 
                 ▪ Σύστημα σημείων συμβόλων με το οποίο τα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας στέλνουν και δέχονται μηνύματα, δηλαδή επικοινωνούν.
 Η σημασία της:
 1) Συμβάλλει στην πνευματική συγκρότηση του ανθρώπου:     ▪ είναι φορέας ιδεών και πεποιθήσεων. Η γλώσσα είναι το όχημα της σκέψης. Πλούσια γλώσσα σημαίνει πλούσια σκέψη. Δεν είναι τυχαίο ότι αξιοθαύμαστους πολιτισμούς ανέπτυξαν λαοί με υψηλό γλωσσικό υπόβαθρο ( Αιγύπτιοι, Κινέζοι, Έλληνες ).
    ▪ παρέχει τη δυνατότητα ικανοποίησης της φιλομάθειάς του.
    ▪ η μελέτη του γλωσσικού φαινομένου διευρύνει τους γνωστικούς ορίζοντές του.
.   ▪ η γνώση και ο χειρισμός της βοηθά το άτομο να αντιλαμβάνεται, αλλά και να εκφράζει τις λεπτές και δυσδιάκριτες σημασιολογικές αποχρώσεις μιας     έννοιας.
2) Σημαντικός ο ρόλος της στην πολιτική ζωή:     ▪ με τη γλώσσα οι άνθρωποι ανταλλάσσουν πολιτικές απόψεις, επιχειρηματολογούν, συναινούν σε πολιτικά ζητήματα ή διαφοροποιούνται
    ▪ με την ορθή χρήση της οι πολίτες διατυπώνουν τις απόψεις τους με ευκρίνεια και πειθώ.
    ▪ η βαθιά γνώση των λειτουργιών της βοηθά στην αποκάλυψη της δημαγωγικής πολιτικής και της λαικιστικής ρητορείας.
3) Στο πλαίσιο της κοινωνικής ζωής:     ▪ η διαδικασία κοινωνικοποίησης των ατόμων στηρίζεται στη γλώσσα. Όσο πιο πλούσια σε περιεχόμενο, έκφραση σκέψεων, συναισθημάτων είναι μια  γλώσσα, ανάλογη είναι και η ποιότητα της κοινωνικοποίησης.
    ▪ αποτελεί μέσο επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών και απόψεων · με το διάλογο τα άτομα προσεγγίζουν το ένα το άλλο συνεννοούνται και επιλύουν τις διαφορές τους. Ταυτόχρονα όμως, η γλώσσα τον βοηθά στην προάσπιση και διεκδίκηση των κεκτημένων του, αλλά και στη δυνατότητά του να προβάλλει τη διαμαρτυρία του σε ό,τι παραβιάζει τα συμφέροντά του. 
4) Η γλώσσα συνιστά σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας ενός λαού:      ▪ μέσω αυτής (γραπτός και προφορικός λόγος) διασώζεται η πολιτιστική κληρονομιά Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αποτελεί όπλο αντίστασης κάθε λαού στην πολιτισμική ισοπέδωση.

5) Ως μέσο έκφρασης συναισθημάτων ευνοεί την ψυχική επαφή και τη βαθύτερη επικοινωνία των ανθρώπων. Οι λέξεις κινητοποιούν τις συγκινησιακές και νοητικές δυνάμεις, του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου και παράγουν βιώματα, που αντιστοιχούν στο νόημά τους.
6) Σημαντική η συμβολή της στη διεθνή ζωή. Με τη γλωσσομάθεια:
  ▪ διευκολύνεται η επικοινωνία των λαών
  ▪ υλοποιείται κάθε μορφή συνεργασίας.
Μορφή και προβλήματα της ελληνικής γλώσσας
 Υπακούοντας στο νόμο της εξέλιξης, ερχόμενη σ’επαφή μ’άλλες γλώσσες υιοθετεί και ταυτόχρονα αποβάλλει κάποια στοιχεία. Μέσα από μια σύγκριση ανάμεσα στην αρχαία και τη νεοελληνική διαπιστώνεται:
 ▪ αλλαγή στον αριθμό και τη χρήση των λέξεων, των εκφράσεων και των νοημάτων.
 ▪ γενική τάση υπεραπλούστευσης των νοημάτων και αποφυγή σύνθετων εκφράσεων.
 ▪ συχνότατη χρήση ξένων λέξεων.
 ▪ ξενομανία, εισαγωγή ξενόφερτων γλωσσικών στοιχείων στο καθημερινό λεξιλόγιο ( μορφή πολιτιστικού ιμπεριαλισμού). Άρα:
 ▪ έντονο και σοβαρό το φαινόμενο «λεξιπενίας» και συρρίκνωσης της γλώσσας στους νεοέλληνες.

Αίτια κρίσης της γλώσσας
  • Στην εποχή μας η γλώσσα έχει μετατραπεί σε εργαλείο «μιμητισμού», προπαγάνδας, διαφήμισης, παραπληροφόρησης και πολιτιστικής αλλοτρίωσης.
  • Αντικατοπτρίζει τη γενική πολιτισμική διάβρωση και συνδέεται βαθιά με την πολύπλευρη κρίση που διέρχεται η ελληνική κοινωνία. Ως φαινόμενο κοινωνικό, δημιουργεί προβλήματα, τα οποία αποτελούν κοινωνικά στίγματα, γιατί αφορούν στις  σχέσεις των ανθρώπων, στις επιθυμίες τους, στις ανάγκες τους. Τα αίτια κρίσης της γλώσσας είναι τα ακόλουθα:
    1) Η γενικότερη κρίση και δυσλειτουργία της παιδείας
    :
       ▪ Ο εξειδικευτικός χαρακτήρας δε συμβάλλει στην ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια ( τεχνοκρατικός χαρακτήρας παιδείας.)
       ▪ η κακή οργάνωση της γλωσσικής διδασκαλίας.
2) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση, στα οποία κυριαρχούν:
    ▪ η υποχώρηση του λόγου έναντι του ήχου και της εικόνας
    ▪ τα χαμηλής ποιότητας προγράμματα
    ▪ η διαφήμιση με τη συνθηματολογική χρήση της γλώσσας
    ▪ η άκριτη υιοθέτηση ξένων μορφών κουλτούρας και η συνακόλουθη εισροή ξένων λέξεων στη γλώσσα μας.
    ▪ η «υπερκατανάλωση» θεάματος που περιορίζει την ανθρώπινη επικοινωνία και την ανάγνωση βιβλίων.
▪ η κακή χρήση της γλώσσας από πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες των οποίων οι δηλώσεις προβάλλονται από τα ΜΜΕ.
3) Η ιεράρχηση αξιών του σύγχρονου ανθρώπου, η ταύτιση του «έχειν» με το «είναι». Η επιδίωξη του υλικού ευδαιμονισμού συνεπάγεται την έλλειψη του ελεύθερου χρόνου και της διάθεσης για γνήσια ψυχαγωγία (π.χ. βιβλίο).
4) Η ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων: σχέσεις τυπικές, συμβατικές, απρόσωπη επικοινωνία που εξυπηρετεί μόνο τις αναγκαίες συναλλαγές. Η επικοινωνιακή κρίση οφείλεται και στην έλλειψη ελεύθερου χρόνου και στην αποξένωση και εξατομίκευση που γεννά η εποχή μας. Ανταγωνιστικό και ωφελιμιστικό πνεύμα διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις και δεν ευνοείται η ανάπτυξη διαλόγου και η συνακόλουθη εκτεταμένη χρήση ενός διευρυμένου γλωσσικού κώδικα.
5) Η πολιτική ζωή: λαϊκίστικες, συνθηματολογικές εκφράσεις, «ξύλινη» γλώσσα που αντιστοιχεί πλήρως στις κομματικές πεποιθήσεις.
6) Η τεχνολογική εξέλιξη και η επίδραση των αναπτυγμένων χωρών έχουν ως συνέπεια τη χρήση ξενικής ορολογίας, την ξενομανία και το μιμητισμό.
    Η συνύπαρξη της Ελλάδας με οικονομικά ισχυρότερα κράτη, που ασκούν πολιτικό έλεγχο και πολιτιστική ηγεμονία, ωθεί προς την παραπάνω τάση.( αποτέλεσμα παγκοσμιοποίησης.)
 Προτάσεις αντιμετώπισης της γλωσσικής πενίας.
▪ αναθεώρηση των λειτουργιών της, των εκφράσεών της, των τρόπων μέσω των οποίων διατυπώνονται τα νοήματά της.
▪ ενίσχυση της γλώσσας ως στοιχείου κοινότητας, συνοχής και κοινωνικής ανόδου και όχι διακρίσεων και κοινωνικών αντιφάσεων.
▪ είναι αναγκαία η συμβολή των πνευματικών ανθρώπων και των πολιτικών ηγετών, στη σωστή χρήση της γλώσσας, οι οποίοι χρειάζεται να καλλιεργήσουν κλίμα σκέψης, κριτικής, να προσφέρουν ερεθίσματα, συντελώντας στην αναβάθμισή της.
▪ απαιτείται νέα εκπαιδευτική πολιτική.
▪ κρίνεται αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός της διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων με μεθόδους τέτοιες, που να ενισχύουν το ενδιαφέρον των διδασκόμενων να προσεγγίσουν την ελληνική ιστορία, τη λογοτεχνία, μορφές της ποίησης και της πεζογραφίας.
▪ απαιτείται η σωστή επιλογή στην υιοθέτηση ξενικών όρων και η ταυτόχρονη εγκατάλειψη ξεπερασμένων γλωσσικών τύπων, που χρησιμοποιούνται από συγγραφείς, διανοούμενους, ειδικούς του λόγου.
▪ συνεργασία των ειδικών του λόγου, των εκπαιδευτικών, των πνευματικών ηγετών.
▪ σωστή παιδεία, ολοκληρωμένη αγωγή, συστηματική εκπαίδευση.
▪ προβολή ορθής χρήσης της γλώσσας από τα ΜΜΕ και εκπαιδευτικά τηλεοπτικά προγράμματα.
▪ κινητοποίηση των ίδιων των Ελλήνων στο θέμα προβολής και προάσπισης της γλώσσας του. Συνειδητοποίηση της ανάγκης  της γνώσης, της ανάγνωσης βιβλίων, της διατήρησης της ελληνικότητας και αυθεντικότητας της γλώσσας.
▪ αναδιαμόρφωση των σχολικών προγραμμάτων ώστε να αποφεύγεται η στείρα απομνημόνευση και να προάγεται ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου μέσα από την ενασχόληση με κείμενα που να κεντρίζουν το ενδιαφέρον του μαθητή.